Fındık, huşgiller familyasından Corylus cinsini oluşturan çalı ve ağaç türlerinin ortak adıdır.
Morfolojik özellikleri
Basit, yuvarlak yaprakların kenarları çift dişli, ucu sivridir. Çiçekler yapraklardan hemen önce ilkbaharda açar. Bir evciklidir. Erkek çiçekler kedicik şeklinde 5–12 cm uzunluğunda sarı renklidir. Dişi çiçekler çok küçük, kış boyunca tomurcuklarda gizlenir, 1–3 mm uzunluğunda kırmızı renklidir. Nuks meyve 1-2-3 cm uzunluğunda 1–2 cm çapındadır, kabuğun etrafını tamamen veya kısmen kuşatan bir kadehcik bulunur. Kadehciğin şekil ve yapısı türlerinin teşhisinde önemlidir.
Yetişme koşulları
Kışların ılık geçtiği nemli ve humuslu toprağı sever. Yıllık 1000–2000 mm kadar yağış ister.
Türkiye’de yetişme alanları
Ticari değeri yüksek olan fındık Türkiye’de Giresun, Ordu, Trabzon illerinde tek tarım tipi (monokültür) olarak yapılır. Üretilen fındıkların %80’i Karadeniz Bölgesi’nden sağlanır. Karadeniz Bölgesi’nden başka Marmara Bölgesi’nde de yetiştirilir. Türkiye, Dünya üretiminde ilk sırada yer alır. Dünya üretiminin %62-65 kadarını karşılar. Türkiye üretim alanları üç ana guruba ayrılır.
I. Standart bölge: Giresun, Ordu, Trabzon, Rize, Artvin. Eski fındık yetişme alanlarıdır. Bu alanlarda ocaklar yaşlı, verim düşük, yıllık üretim değişimleri fazladır.
II. Standart bölge: Sakarya, Düzce, Zonguldak, Bartın, Kastamonu, Sinop, Samsun, Kocaeli. Daha genç, derin topraklı, tekniğine uygun dikilmiş fındık bahçeleri yer alır. Verim yüksektir.
III. Çerezlik bölge: Yukarıda sayılan standart alanın dışındaki illerimizde kapsar. Üretim ve verim fazla değildir, yakın çevresinde tüketilir, istatistiklere dahil edilmez.
Dünyanın en büyük fındık alımı yapan şirketleri, üretimin Türkiye’nin tekelinden çıkması ve daha ucuza temini için, Arjantin, Gürcistan, Ermenistan gibi ülkelerde fındık yetiştirilmesine teşvik ve araştırma yapmaktadır.
Fındığın faydaları
Çok iyi bir enerji kaynağıdır, vücuda güç ve enerji verir, beden ve zihin yorgunluğunu giderir. Kalp ve damar sağlığı açısından çok faydalıdır. Kolesterolü düşürür, kalp ritmini ayarlamaya yardımcı olur. Düzenli olarak her gün yemek kalp krizi geçirme riskini azaltmakta çok etkilidir. Kansızlığa iyi gelir, vücut ve kemik gelişimini destekler. Hamilelerin hem kendileri için hem de doğacak çocuk için yemeleri çok faydalıdır. Cinsel gücü arttırır, varislere iyi gelir. Soğuk algınlığı ve akciğer hastalıklarına da faydalıdır. Ayrıca, cildi güzelleştirdiği bilinmektedir. En önemli özelliği ise kansızlığa çok iyi gelmesidir.
Zararlıları
Türkiye’de fındığın en önemli zararlıları olarak, karamuk oluşturup fındığın iç bağlamamasına ya da lekeli olmasına sebep olarak ekonomik zararı dokunan iki böcek türü vardır: Yarım kanatlılar takımından fındık yeşil kokarcası (Palomena prasina) ile kın kanatlılar takımından Fındık kurdu (Curculio nucum). Ayrıca Balaninus nucum da önemli bir fındık zararlısı olarak bilinmektedir. Bu konuda 1915’de bir Osmanlı Ermeni ziraatçisi olan Antreasyan’ın önemli çalışmaları bulunmaktadır.